O uprawie sałaty słów kilka

skrybaogrodowy · Wysłany: Sob 11:50, 08 Mar 2014 Temat postu: O uprawie sałaty słów kilka

Sałata na działce
Sałata uprawiana na grządkach (uprawa polowa) ma często zakłóconą gospodarkę wapnia. Niska zawartość wapnia w warzywach wynika z tego, że wapń jest mało ruchliwym pierwiastkiem i choć występuje powszechnie w glebie nie jest łatwo transportowany w warzywach. Ma to szczególne znaczenie zwłaszcza dla roślin o intensywnym wzroście masy zielonej, takich jak sałata głowiasta i kapusta pekińska. Liście sałaty charakteryzują się słabym turgorem, co wpływa bezpośrednio na słabe przemieszczanie się wapnia do końcówek liści. W okresie intensywnego wzrostu sałaty na grządkach może wystąpić przenawożenie azotem lub/i potasem, co skutecznie zakłóci gospodarkę wapnia w liściach sałaty (wskazane zasilanie saletrą wapniową). Natomiast nadmierne nawożenie skutkować będzie tym, że liście sałaty, poza ciemniejszym zabarwieniem, będą miały również charakterystycznie zawinięte brzegi liści, na których mogą występować gruzełki i tworzyć będą niebyt ścisłe główki. Obok sałat o jasnych liściach występują odmiany sałaty o naturalnym ciemnym zabawieniu.
W uprawie polowej (na grządkach) trudno jest utrzymać stałą wilgotność podłoża. Przenosi się to na zdolność pobierania wapnia przez system korzeniowy. Wapń pobierany jest przez system korzeniowy sałaty z podłoża tylko przy odpowiedniej wilgotności. W czasie upałów silnie przeschnięte podłoże nie pozwala roślinie na pobieranie dostatecznej ilości wapnia z podłoża.
Poszczególne odmiany sałaty charakteryzują się różną wrażliwością na temperaturę, długość dnia oraz intensywność światła. Dlatego do uprawy polowej stosuje się inne odmiany niż do uprawy pod osłonami. Odmiany przeznaczone do uprawy pod osłonami ze względu na zwiększoną wrażliwość na spadki temp. w dzień i w nocy, będą słabo plonowały w uprawie polowej.
Liście sałaty narażone są w okresie uprawy na grządkach, na intensywne przypiekanie promieniami słońca. Sałata (poza odmianami letnimi do uprawy polowej) ma niewielkie zapotrzebowanie na ciepło, ale do prawidłowego zawiązania główek wymaga sporo światła. Optymalną temperaturą do uprawy sałaty jest: 14–18°C w dzień i 10–14°C w nocy – w zależności od odmiany. Gorące, bezpośrednie nasłonecznienie u większości odmian sałaty, nie poprawia jej smaku i u wielu odmian powoduje wybijanie kwiatostanów. U niektórych odmian wybijanie kwiatostanów spowodowane jest zbyt niską temperaturą. Stosunek masy liściowej do wielkości korzeni jest u sałaty bardzo niekorzystny i w łatwo przesychającym podłożu na grządce, system korzeniowy nie nadąża pobierać odpowiedniej ilości wilgoci a zatem także niezbędnych pierwiastków i mikroelementów w stosunku do szybkiego parowania wody z liści sałaty.
Bezpośrednie promienie słońca operujące na roślinę oraz powiewy wiatru szybko pozbawiają liście sałaty wody, co w efekcie pozbawia je delikatnej kruchości i pogarsza smak zwiększając łykowatość i gorzknienie liści. Utrzymująca się zbyt długo niska temperatura powoduje wytwarzanie przez sałatę mniejszych liści, które są wówczas również twardsze, skórzaste i mniej smaczne, czasami wręcz o gorzkawym posmaku.
Najsmaczniejszą sałatę produkuje się w uprawach pod osłonami, w podłożu ziemnym lub na matach z wełny mineralnej oraz w kulturach hydroponicznych.

Co daje uprawa sałaty pod osłonami?
1. Zwiększa szanse na rozwój silnego systemu korzeniowego a w efekcie lepszy rozwój główek.
2. Pozwala utrzymywać optymalną wilgotność podłoża (system podsiąkania lub kapilary) oraz precyzyjne zasilanie roślin w niezbędne pierwiastki i mikroelementy – zwłaszcza w uprawie hydroponicznej.
3. Eliminuje stres uprawianych roślin spowodowany skokami temperatury w okresie dobowym, skracając okres wegetacji co zwiększa opłacalność uprawy.
4. Daje możliwość utrzymania optymalnej wilgotności powietrza (regulowane wietrzenie szklarni lub namiotów foliowych), co zdecydowanie ogranicza utratę wody przez liście sałaty a tym samym nie pogarsza się smak i delikatna kruchość liści. Jednocześnie zapewnia łatwość i skuteczność zapobiegania chorobom roślin oraz eliminowanie szkodników.
5. Umożliwia cieniowanie na 2 – 3 tygodnie przed zbiorem w celu poprawienia twardości główek.

Reasumując:
Warto zainwestować małe pieniądze by w ogródku przydomowym lub na działce postawić nawet niewielką szklarnię lub namiot foliowy dla uprawiania na własne potrzeby sałaty. Tym bardziej, że sałata jest warzywem o krótkim okresie wegetacji i możemy ją uprawiać jako przedplon i poplon w okresie wegetacyjnym od wiosny do jesieni a podczas łagodnych zim nawet jako plon główny. Uprawa współrzędna sałaty pod osłonami jest niewskazana z wielu względów.
Jak uprawiać sałatę „ozimą”? Wystarczy na jesień pozostawić w ziemi system korzeniowy z kilkoma liśćmi a wiosną sałata odbije z korzeni – należy ją wówczas zasilić podlewając roztworem z saletry potasowej i solidnie wietrzyć szklarnię. Przy niedostatecznej ilości światła zimą, liście sałaty wydłużają się i rozluźniają się główki, wzrasta w liściach stężenie azotanów.
Wiedzieć warto, że jeżeli uprawiać będziemy rośliny w szklarni lub w namiocie foliowym, ale nie bezpośrednio w ziemi, lecz w zbitych z desek skrzyniach wypełnionych ziemią (by wyeliminować podkopywanie się gryzoni pod rośliny), to wystąpi migrowanie nawozów w stronę ścian skrzyni. Spowoduje to nadmierny wzrost zasolenia podłoża na obrzeżach. Sole mineralne wysychając krystalizują się w postaci białego, żółtawego lub brązowego nalotu. Zatem ziemię w takich skrzyniach należy częściej przekopywać i starannie wymieszać. Latem pod osłonami dobrze plonują także odmiany polowe. Natomiast do uprawy pod osłonami zimą, wczesną wiosną i jesienią odmiany polowe się nie nadają.
Smak sałaty (i kopru włoskiego) poprawia rosnący obok cząber ogrodowy.
Zapewnić należy sałacie „dobre sąsiedztwo” i unikać uprawy w pobliżu sałaty roślin, które dla sałaty „dobrymi sąsiadami” nie są.

Rozsada sałaty.
Nasiona wysiewamy do kuwet, wielodoniczek, skrzynek itp. na głębokość 1cm. w substraty torfowe lub ziemię inspektową. Dla poprawy wschodów nasiona przed wysiewem warto przechowywać przez dwa dni w lodówce w temp. 5°C.
Kiełkowanie nasion sałaty jest najszybsze w temp podłoża 16-20°C. Temp. poniżej 14°C znacznie spowalnia kiełkowanie a temp podłoża powyżej 25° uniemożliwia kiełkowanie nasion. Podłoże winno być solidnie wilgotne, ale nie przelane.
W czasie produkcji rozsady temp. powietrza powinna wynosić 14–18°C w dzień słoneczny, w dzień pochmurny o 2°C mniej a w nocy o około 4°C mniej niż w dzień. Temp. podłoża winna wówczas wynosić 4°C mniej niż temp. powietrza. Produkcja rozsady wiosną trwa około 4-5 tygodni.
Należy pamiętać, że bardzo negatywnie na wysadzoną rozsadę zwłaszcza odmian letnich, wpływa temp. poniżej 7°C. Warto zahartować rozsadę przed wysadzeniem do gruntu. Rozsadę wysadzamy do solidnie podlanego gruntu w odstępach zalecanych na opakowaniu nasion na głębokość 1,5 do 2cm. Głębsze sadzenie rozsady pozbawi roślinę komfortu rozwijania systemu korzeniowego w wierzchniej, lepiej ogrzanej warstwie gruntu.
Wysiane nasiona latem wprost do gruntu należy po wschodach przerywać, by nie doszło do nadmiernego zagęszczenia siewek, średnio 10-12 roślin na 1m² w gruncie i do 16 na 1m² w tunelach foliowych.
Zanim się zdecydujemy na uprawę sałaty zdecydowanie warto zapoznać się z jej odmianami, by do naszych indywidualnych warunków wybrać najwłaściwszą.
Pozwoli nam to osiągnąć oczekiwany rezultat i zaoszczędzi rozczarowań.

Niezależnie od niniejszego opracowania warto przeczytać pracę zbiorową:
„Uprawa sałaty w polu i pod osłonami” albo
„600 praktycznych rad z warzywnictwa” F. Böhminga oraz wiele innych dociekliwie traktujących zagadnienie uprawy sałaty.

Zebrał i opracował Zygmunt Jasiński 30 września 2009

hiena

Bardzo ciekawy artykuł, nie miałam pojęcia, że sałata jest tak skomplikowanym w uprawie warzywem. O tym niedoborze wapnia nigdy wcześniej nie słyszałam.

skrybaogrodowy

Cieszę się, że mogłem być pomocny.
Pozdrawiam
skryba

Merla3

A wiecie może czemu czasem jest gorzka? O tym wapniu pamiętam, czy to zależy od odmiany?